Nieuws

Kamerstukken 34627

Aanleiding

In 2013 hebben 47 partijen het Energieakkoord   voor duurzame groeigesloten. Het Energieakkoord bevat afspraken over energiebesparing, meer duurzame energie en extra werkgelegenheid. Deze afspraken lopen tot 2023. Op 7 december 2016 is de Energieagenda gepubliceerd. De Energieagenda beschrijft het einddoel, een betrouwbare, betaalbare en veilige CO2-arme energievoorziening in 2050 en de route daarnaartoe.

In de huidige Elektriciteitswet 1998 en Gaswet zijn de afgelopen jaren diverse hindernissen geconstateerd, die deze transitie naar het einddoel zouden kunnen belemmeren. Derhalve is op 9 december 2016 het Wetsvoorstel Voortgang Energietransitie, kortweg VET, gepubliceerd. Dit wetsvoorstel heeft tot doel een aantal hindernissen weg te nemen ten einde de energietransitie te ondersteunen.

Inhoud

Het wetsvoorstel VET bevat een aantal onderdelen uit het wetsvoorstel STROOM. Dit wetsvoorstel werd in december 2015 door de Eerste Kamer verworpen. VET bevat ten opzicht van STROOM geen nieuw beleid. De betrokken onderdelen, die overigens geen onderwerp van discussie in de Eerste Kamer waren, zijn zo veel mogelijk één op één overgenomen. Derhalve komt VET slechts ten dele tegemoet aan de Energieagenda. Echter, zonder VET blijven de geconstateerde hindernissen nog langer bestaan.

De belangrijkste onderdelen van het wetsvoorstel beogen volgende hindernissen te slechten:

·         Beperkte ruimte experimenten

·         Onduidelijkheid positie netbeheerders en netwerkbedrijven

·         Ondoorzichtigheid investeringen netbeheerders

·         Ontbreken mogelijkheid kruisparticipatie landelijke netbeheerders

Experimenten

In dit wetsvoorstel wordt de mogelijkheid tot experimenteren uitgebreid, zodat met alle relevante aspecten rond hernieuwbare energie, energiebesparing, reductie van CO2-uitstoot, efficiënt gebruik van het systeem, nieuwe marktmodellen en tariefregulering geëxperimenteerd kan worden.

Er is sprake van een uitbreiding in omvang van het experiment. In het wetsvoorstel VET is een experiment toegestaan als het betrekking heeft op hernieuwbare energie, energiebesparing of efficiënt gebruik van een systeem of als een experiment tot doel heeft het opdoen van praktijkkennis over andere marktmodellen of tariefreguleringssystematieken.

Er is sprake van een uitbreiding van de mogelijkheid om een experiment uit te voeren. De Minister kan eenvoudig weg een ontheffing verlenen van de wet.

Er is sprake van een uitbreiding van de deelnemende partijen. De experimenteerruimte geldt voor alle bij het experiment betrokken partijen.

Positie netbeheerders en netwerkbedrijven

In het wetsvoorstel VET is sprake van een duidelijker afbakening van de taken van netbeheerders en van de activiteiten van netwerkbedrijven.

De netbeheerder mag in principe alleen de aan hem toegekende wettelijke taken uitvoeren. Hij heeft een monopolie op deze wettelijke taken. Bovendien mag hij geen andere werkzaamheden uitvoeren. Er zijn twee uitzonderingen, te weten deelname aan een experiment of toekenning van een tijdelijke taak. Aan beide uitzonderingen zijn voorwaarden verbonden.

De netwerkbedrijven dienen zich bij hun werkzaamheden te beperken tot infrastructurele activiteiten, die gerelateerd zijn aan het beheer van elektriciteits- of gastransportnetten. In principe gaat het om energie-infrastructuur. Echter andere infrastructurele activiteiten zijn niet uitgesloten. Onder infrastructurele activiteiten wordt verstaan aanleg en beheer van kabels en leidingen en hulpmiddelen die daarbij horen, laadinfrastructuur en meetinrichtingen. In veel gevallen zal de uiteindelijke exploitatie van deze infrastructuur wettelijk voorbehouden zijn aan anderen. Andere activiteiten, zoals energiediensten en besparingsadviezen zijn aan de markt. Netwerkbedrijven mogen deze activiteiten niet uitoefenen.

Het is netbeheerders verboden om met hen verbonden netwerkbedrijven te bevoordelen. De formulering van dit artikel behoeft nog aanscherping ten einde enkele lacunes op te vullen, een gelijk speelveld voor alle partijen te creëren en innovatie te stimuleren.

Investeringsplannen netbeheerders

De energievoorziening zal de komende jaren aanzienlijk veranderen. Er zal meer duurzame en lokale energie geproduceerd worden tegen minder fossiele en centrale energie. Dit vergt aanpassingen van alle partijen, de systemen en de modellen. Alle partijen zullen hun steentje moeten bijdragen om de energievoorziening betrouwbaar en betaalbaar te houden.

Onduidelijkheid over investeringen in de netten kan leiden tot het uitblijven van investeringen in innovaties door netgebruikers. VET regelt, dat netbeheerders investeringsplannen moeten indienen. Hierin moeten alle voorgenomen uitbreidingsinvesteringen en vervangingsinvesteringen worden beschreven en onderbouwd. Dit levert duidelijkheid op voor netgebruikers. Belanghebbenden kunnen op de conceptinvesteringsplannen reageren.

Kruisparticipatie

De internationalisering van de energiemarkt en de toename van het aandeel duurzame energie leiden ertoe dat de landelijke netbeheerders meer en intensiever samenwerken met hun buitenlandse collega’s. Kruisparticipatie wordt mogelijk met netbeheerders uit landen die via internconnectoren met Nederland zijn verbonden.